sara

Agro-Climatic Requirements and Soil Preparation

Climate: Thrives in tropical/subtropical climates with temperatures between 21–35°C. Tolerates drought but is sensitive to frost.

Rainfall: Requires 75–99 cm well-distributed rainfall during growth.

Soil: Prefers well-drained soils with high organic matter. Avoid waterlogged areas.

Land Preparation:

Conduct deep summer ploughing once every 3 years to reduce soil-borne pests.

Form ridges and furrows (45 cm apart) or beds for sowing. Create 30 cm-wide drainage channels every 2 meters in high-rainfall zones.

Seed Sowing

Seed Rate:

Vegetable cowpea: 20 kg/ha.

Spacing:

Bush types: 30 cm (row) × 10 cm (plant).

Spreading types: 45 cm (row) × 15 cm (plant).

Sowing Method:

Line sowing (preferred for uniform plant stand) over broadcasting.

Dibble seeds 3–5 cm deep.

Seed Treatment:

Treat with Rhizobium culture (600 g/20 kg seeds) for nitrogen fixation.

Apply Thiram (2 g/kg) + Carbendazim (1 g/kg) to prevent fungal diseases.

Nutrient Management

“PRECAUTION: Farmers are advised to test their soil before applying fertilizers. Use the soil test results to apply only the required nutrients for healthy crops and sustainable soil management.”

Basal Application:

Apply FYM/compost: 5–10 t/ha.

For irrigated crops: 25 kg N + 50 kg P/ha.

For rainfed crops: 12.5 kg N + 25 kg P/ha.

Micronutrients:

Apply 25 kg ZnSO₄ and 10 kg borax/ha.

Integrated Approach: Combine 100% RDF (recommended dose of fertilizers) with FYM (2.5 t/ha) and biofertilizers (Rhizobium + PSB) for optimal nutrient uptake.

Irrigation

Schedule:

Irrigate immediately after sowing, on the 3rd day, and weekly thereafter.

Drainage: Ensure excess rainwater is drained via channels to prevent waterlogging.

Weed Management

Mechanical Control: First hoeing and weeding at 25 days after sowing.

Cultural Practices:

Use narrow row spacing (30–45 cm) to suppress weeds.

Intercropping with cereals (e.g., maize) reduces weed competition.

Integrated Pest Management (IPM)

“Plant Protection Measures: Apply any of the following pesticides for respective pest and disease as per recommended dosage for all mentioned pesticides as specified on their label. Caution: To prevent pest resistance, avoid repeated use of the same insecticide. Change or combine different insecticides as needed.”

Cultural Controls:

Crop rotation with cereals (e.g., maize-wheat-cowpea) to break pest cycles.

Field sanitation to remove crop residues and alternate hosts.

Biological Controls:

Encourage natural predators (e.g., parasitoids) and apply neem-based biopesticides.

Chemical Controls:

Aphids: Spray Dimethoate 30 EC (1 ml/l).

Pod borers: Use Quinalphos 25 EC (2 ml/l) during pod formation.

Powdery mildew: Dust sulphur (25 kg/ha) or spray wettable sulphur (2 g/l).

Harvesting and Post-Harvest Management

Harvesting:

For vegetable cowpea, pods should be harvested when they are tender and green, usually 40–50 days after sowing. Harvest regularly to encourage continuous pod production.

For grain cowpea, harvest when pods turn brown and dry, typically 75–90 days after sowing. Pods should be fully mature but not over-dried to avoid seed shattering.

Use sharp sickles or knives to cut plants carefully, minimizing seed loss.

Post-Harvest:

Store seeds in hermetic bags (e.g., PICS) to prevent bruchid infestations.

Fumigate with Phostoxin or treat with neem oil for long-term storage.

Proper harvesting and post-harvest handling are crucial to maintain seed quality and reduce losses during storage.

Important Note: Adjustments may be needed based on local soil tests or climatic conditions.

कृषि-जलवायु आवश्यकताएँ और मिट्टी की तैयारी

• जलवायु: उष्णकटिबंधीय/उपोष्णकटिबंधीय जलवायु में 21-35°C तापमान के बीच अच्छी तरह से पनपता है। सूखा सहन कर सकता है लेकिन पाले के प्रति संवेदनशील है।

• वर्षा: वृद्धि के दौरान 75-99 सेमी अच्छी तरह से वितरित वर्षा की आवश्यकता होती है।

• मिट्टी: अच्छी जल निकासी वाली, उच्च कार्बनिक पदार्थ वाली मिट्टी पसंद करता है। जलभराव वाले क्षेत्रों से बचें।

• भूमि की तैयारी:

  • मिट्टी जनित कीटों को कम करने के लिए हर 3 साल में एक बार गहरी गर्मी जुताई करें।

  • बुवाई के लिए मेड़ें और नालियाँ (45 सेमी अलग) या क्यारियाँ बनाएँ। अधिक वर्षा वाले क्षेत्रों में हर 2 मीटर पर 30 सेमी चौड़ी जल निकासी नालियाँ बनाएँ।

बीज बुवाई

• बीज दर:

  • सब्जी लोबिया: 20 किग्रा/हेक्टेयर।

• दूरी:

  • झाड़ीदार प्रकार: 30 सेमी (पंक्ति) × 10 सेमी (पौधा)।

  • फैलने वाले प्रकार: 45 सेमी (पंक्ति) × 15 सेमी (पौधा)।

• बुवाई विधि:

  • एक समान पौध स्थापना के लिए छिटकवां विधि की तुलना में लाइन बुवाई (वरीय)।

  • बीज 3-5 सेमी गहरे डालें।

• बीज उपचार:

  • नाइट्रोजन स्थिरीकरण के लिए राइजोबियम कल्चर (600 ग्राम/20 किग्रा बीज) से उपचारित करें।

  • फंगल रोगों से बचाव के लिए थीरम (2 ग्राम/किग्रा) + कार्बेन्डाजिम (1 ग्राम/किग्रा) लगाएँ।

पोषक तत्व प्रबंधन

• "सावधानी: किसानों को उर्वरक डालने से पहले अपनी मिट्टी का परीक्षण कराने की सलाह दी जाती है। स्वस्थ फसलों और टिकाऊ मिट्टी प्रबंधन के लिए केवल आवश्यक पोषक तत्वों को लागू करने के लिए मिट्टी परीक्षण के परिणामों का उपयोग करें।"

• आधारभूत अनुप्रयोग:

  • FYM/कम्पोस्ट डालें: 5-10 टन/हेक्टेयर।

  • सिंचित फसलों के लिए: 25 किग्रा N + 50 किग्रा P/हेक्टेयर।

  • वर्षा आधारित फसलों के लिए: 12.5 किग्रा N + 25 किग्रा P/हेक्टेयर।

• सूक्ष्म पोषक तत्व:

  • 25 किग्रा ZnSO₄ और 10 किग्रा बोरेक्स/हेक्टेयर डालें।

• एकीकृत दृष्टिकोण: पोषक तत्वों के इष्टतम ग्रहण के लिए 100% RDF (उर्वरकों की अनुशंसित खुराक) को FYM (2.5 टन/हेक्टेयर) और जैव उर्वरकों (राइजोबियम + PSB) के साथ मिलाएं।

सिंचाई

• अनुसूची:

  • बुवाई के तुरंत बाद, तीसरे दिन और उसके बाद साप्ताहिक रूप से सिंचाई करें।

• जल निकासी: सुनिश्चित करें कि जलभराव को रोकने के लिए अतिरिक्त वर्षा का पानी नालियों के माध्यम से निकाला जाता है।

खरपतवार प्रबंधन

• यांत्रिक नियंत्रण: बुवाई के 25 दिन बाद पहली निराई और गुड़ाई।

• सांस्कृतिक प्रथाएं:

  • खरपतवारों को दबाने के लिए संकरी पंक्ति रिक्ति (30-45 सेमी) का उपयोग करें।

  • अनाज (जैसे, मक्का) के साथ अंतरफसल खरपतवार प्रतिस्पर्धा को कम करती है।

एकीकृत कीट प्रबंधन (IPM)

• "पौध संरक्षण उपाय: संबंधित कीट और रोग के लिए निम्नलिखित में से किसी भी कीटनाशक का प्रयोग उनके लेबल पर निर्दिष्ट सभी उल्लिखित कीटनाशकों के लिए अनुशंसित खुराक के अनुसार करें। सावधानी: कीट प्रतिरोध को रोकने के लिए, एक ही कीटनाशक के बार-बार उपयोग से बचें। आवश्यकतानुसार विभिन्न कीटनाशकों को बदलें या संयोजित करें।"

• सांस्कृतिक नियंत्रण:

  • कीट चक्र को तोड़ने के लिए अनाज (जैसे, मक्का-गेहूं-लोबिया) के साथ फसल चक्र अपनाएं।

  • फसल अवशेषों और वैकल्पिक मेजबानों को हटाने के लिए खेत की स्वच्छता।

• जैविक नियंत्रण:

  • प्राकृतिक शिकारियों (जैसे, परजीवी) को प्रोत्साहित करें और नीम आधारित जैव कीटनाशकों का प्रयोग करें।

• रासायनिक नियंत्रण:

  • एफिड्स: डाइमेथोएट 30 ईसी (1 मिली/ली) का छिड़काव करें।

  • फली छेदक: फली बनने के दौरान क्विनालफोस 25 ईसी (2 मिली/ली) का प्रयोग करें।

  • पाउडरी मिल्ड्यू: सल्फर (25 किग्रा/हेक्टेयर) का भुरकाव करें या घुलनशील सल्फर (2 ग्राम/ली) का छिड़काव करें।

कटाई और कटाई के बाद का प्रबंधन

• कटाई:

  • सब्जी लोबिया के लिए, फलियों को तब काटा जाना चाहिए जब वे कोमल और हरी हों, आमतौर पर बुवाई के 40-50 दिन बाद। निरंतर फली उत्पादन को प्रोत्साहित करने के लिए नियमित रूप से कटाई करें।

  • अनाज लोबिया के लिए, तब कटाई करें जब फलियां भूरी और सूखी हो जाएं, आमतौर पर बुवाई के 75-90 दिनों के बाद। बीज बिखरने से बचने के लिए फलियां पूरी तरह से परिपक्व होनी चाहिए लेकिन अधिक सूखी नहीं होनी चाहिए।

  • बीज के नुकसान को कम करने के लिए पौधों को सावधानी से काटने के लिए तेज दरांती या चाकू का उपयोग करें।

• कटाई के बाद:

  • ब्रुचिड संक्रमण को रोकने के लिए बीजों को वायुरोधी बैग (जैसे, PICS) में स्टोर करें।

  • लंबे समय तक भंडारण के लिए फॉस्टॉक्सिन से धूमन करें या नीम के तेल से उपचारित करें।

• भंडारण के दौरान बीज की गुणवत्ता बनाए रखने और नुकसान को कम करने के लिए उचित कटाई और कटाई के बाद की हैंडलिंग महत्वपूर्ण है।

महत्वपूर्ण नोट: स्थानीय मिट्टी परीक्षण या जलवायु परिस्थितियों के आधार पर समायोजन की आवश्यकता हो सकती है।

કૃષિ-આબોહવાકીય જરૂરિયાતો અને જમીનની તૈયારી

• આબોહવા: ઉષ્ણકટિબંધીય/ઉપોષ્ણકટિબંધીય આબોહવામાં 21–35°C તાપમાન વચ્ચે સારી રીતે ઉગે છે. દુષ્કાળ સહન કરી શકે છે પરંતુ હિમ પ્રત્યે સંવેદનશીલ છે.

• વરસાદ: વૃદ્ધિ દરમિયાન 75-99 સે.મી. સારી રીતે વહેંચાયેલ વરસાદની જરૂર પડે છે.

• જમીન: સારા નિતારવાળી, ઉચ્ચ કાર્બનિક પદાર્થોવાળી જમીન પસંદ કરે છે. પાણી ભરાયેલા વિસ્તારો ટાળો.

• જમીનની તૈયારી:

  • જમીનજન્ય જીવાતો ઘટાડવા માટે દર 3 વર્ષે એકવાર ઉનાળામાં ઊંડી ખેડ કરો.

  • વાવણી માટે ચાસ અને નીક (45 સે.મી. દૂર) અથવા ક્યારા બનાવો. વધુ વરસાદવાળા વિસ્તારોમાં દર 2 મીટરે 30 સે.મી. પહોળી નિકાલ નીકો બનાવો.

બીજ વાવણી

• બીજનો દર:

  • શાકભાજી ચોળી: 20 કિગ્રા/હેક્ટર.

• અંતર:

  • ઝાડવા પ્રકાર: 30 સે.મી. (હાર) × 10 સે.મી. (છોડ).

  • ફેલાતા પ્રકાર: 45 સે.મી. (હાર) × 15 સે.મી. (છોડ).

• વાવણી પદ્ધતિ:

  • છંટકાવ પદ્ધતિ કરતાં લાઈનમાં વાવણી (એકસમાન છોડની સંખ્યા માટે પસંદગીની).

  • બીજ 3-5 સે.મી. ઊંડા વાવો.

• બીજ માવજત:

  • નાઇટ્રોજન સ્થિરીકરણ માટે રાઈઝોબિયમ કલ્ચર (600 ગ્રામ/20 કિગ્રા બીજ) થી માવજત આપો.

  • ફૂગના રોગોને રોકવા માટે થીરમ (2 ગ્રામ/કિગ્રા) + કાર્બેન્ડાઝીમ (1 ગ્રામ/કિગ્રા) લગાવો.

પોષક તત્વોનું વ્યવસ્થાપન

• "સાવચેતી: ખેડૂતોને ખાતર નાખતા પહેલા તેમની જમીનનું પરીક્ષણ કરાવવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. તંદુરસ્ત પાક અને ટકાઉ જમીન વ્યવસ્થાપન માટે ફક્ત જરૂરી પોષક તત્વો જ લાગુ કરવા માટે જમીન પરીક્ષણના પરિણામોનો ઉપયોગ કરો."

• પાયાનું ખાતર:

  • FYM/કમ્પોસ્ટ આપો: 5-10 ટન/હેક્ટર.

  • પિયત પાકો માટે: 25 કિગ્રા N + 50 કિગ્રા P/હેક્ટર.

  • વરસાદ આધારિત પાકો માટે: 12.5 કિગ્રા N + 25 કિગ્રા P/હેક્ટર.

• સૂક્ષ્મ પોષક તત્વો:

  • 25 કિગ્રા ZnSO₄ અને 10 કિગ્રા બોરેક્ષ/હેક્ટર આપો.

• સંકલિત અભિગમ: પોષક તત્વોના શ્રેષ્ઠ ગ્રહણ માટે 100% RDF (ભલામણ કરેલ ખાતરનો ડોઝ) ને FYM (2.5 ટન/હેક્ટર) અને જૈવિક ખાતરો (રાઈઝોબિયમ + PSB) સાથે ભેળવો.

પિયત (સિંચાઈ)

• સમયપત્રક:

  • વાવણી પછી તરત જ, ત્રીજા દિવસે અને ત્યારબાદ સાપ્તાહિક પિયત આપો.

• પાણીનો નિકાલ: પાણી ભરાતું અટકાવવા માટે વધારાના વરસાદી પાણીનો નિકાલ નીકો દ્વારા થાય તે સુનિશ્ચિત કરો.

નિંદામણ વ્યવસ્થાપન

• યાંત્રિક નિયંત્રણ: વાવણી પછી 25 દિવસે પ્રથમ આંતરખેડ અને નિંદામણ.

• સાંસ્કૃતિક પદ્ધતિઓ:

  • નિંદામણને દબાવવા માટે સાંકડા હાર અંતર (30-45 સે.મી.) નો ઉપયોગ કરો.

  • ધાન્ય પાકો (દા.ત., મકાઈ) સાથે આંતરપાક નિંદામણની સ્પર્ધા ઘટાડે છે.

સંકલિત જીવાત વ્યવસ્થાપન (IPM)

• "પાક સંરક્ષણના પગલાં: સંબંધિત જીવાત અને રોગ માટે નીચેનામાંથી કોઈપણ જંતુનાશકનો ઉપયોગ તેમના લેબલ પર ઉલ્લેખિત ભલામણ કરેલ ડોઝ મુજબ કરો. સાવધાની: જીવાતોમાં પ્રતિકારક શક્તિ અટકાવવા માટે, સમાન જંતુનાશકનો વારંવાર ઉપયોગ ટાળો. જરૂર મુજબ જુદા જુદા જંતુનાશકો બદલો અથવા ભેગા કરો."

• સાંસ્કૃતિક નિયંત્રણો:

  • જીવાત ચક્રને તોડવા માટે ધાન્ય પાકો (દા.ત., મકાઈ-ઘઉં-ચોળી) સાથે પાક ફેરબદલી કરો.

  • પાકના અવશેષો અને વૈકલ્પિક યજમાનોને દૂર કરવા માટે ખેતરની સ્વચ્છતા રાખો.

• જૈવિક નિયંત્રણો:

  • કુદરતી શિકારીઓ (દા.ત., પરજીવીઓ) ને પ્રોત્સાહિત કરો અને લીમડા આધારિત જૈવિક જંતુનાશકોનો ઉપયોગ કરો.

• રાસાયણિક નિયંત્રણો:

  • મોલોમશી (Aphids): ડાયમેથોએટ 30 EC (1 મિલી/લિ) નો છંટકાવ કરો.

  • શીંગ કોરી ખાનાર ઇયળ (Pod borers): શીંગ બેસતી વખતે ક્વિનાલફોસ 25 EC (2 મિલી/લિ) નો ઉપયોગ કરો.

  • ભૂકીછારો (Powdery mildew): સલ્ફર (25 કિગ્રા/હેક્ટર) નો છંટકાવ કરો અથવા વેટેબલ સલ્ફર (2 ગ્રામ/લિ) નો છંટકાવ કરો.

કાપણી અને કાપણી પછીનું વ્યવસ્થાપન

• કાપણી:

  • શાકભાજી ચોળી માટે, શીંગો જ્યારે કુમળી અને લીલી હોય ત્યારે કાપણી કરવી જોઈએ, સામાન્ય રીતે વાવણીના 40-50 દિવસ પછી. સતત શીંગોના ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે નિયમિતપણે કાપણી કરો.

  • દાણા ચોળી માટે, જ્યારે શીંગો ભૂખરી અને સૂકી થઈ જાય ત્યારે કાપણી કરો, સામાન્ય રીતે વાવણીના 75-90 દિવસ પછી. બીજ ખરી ન જાય તે માટે શીંગો સંપૂર્ણ પરિપક્વ હોવી જોઈએ પરંતુ વધુ પડતી સૂકી ન હોવી જોઈએ.

  • બીજનો બગાડ ઘટાડવા માટે છોડને કાળજીપૂર્વક કાપવા માટે તીક્ષ્ણ દાતરડા અથવા છરીઓનો ઉપયોગ કરો.

• કાપણી પછી:

  • ભ્રુચિડ (Bruchid) ઉપદ્રવને રોકવા માટે બીજને હર્મેટિક બેગ (દા.ત., PICS) માં સંગ્રહિત કરો.

  • લાંબા ગાળાના સંગ્રહ માટે ફોસ્ટોક્સિનથી ધુમાડો આપો અથવા લીમડાના તેલથી માવજત આપો.

• સંગ્રહ દરમિયાન બીજની ગુણવત્તા જાળવવા અને નુકસાન ઘટાડવા માટે યોગ્ય કાપણી અને કાપણી પછીનું સંચાલન નિર્ણાયક છે.

મહત્વપૂર્ણ નોંધ: સ્થાનિક જમીન પરીક્ષણ અથવા આબોહવાની પરિસ્થિતિઓના આધારે ગોઠવણોની જરૂર પડી શકે છે.